213 sayılı VUK’nun 176 ncı maddesi defter tutma bakımından tüccar sınıflarını, 177 - 178 inci maddeleri birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile defter tutma hadlerini, 179–180-181 nci maddeleri ise sınıf değiştirme şartlarını düzenlemiştir.
İşletme Esasından Bilanço Esasına Geçiş İçin;
Bir hesap döneminin iş hacmi belirlenen hadlerden % 20‘yi aşan bir nispette fazla olursa veya Arka arkaya 2 dönemin iş hacmi belirlenen hadlere nazaran % 20′ye kadar bir fazlalık gösterirse bu şartların tahakkukunu takip eden hesap döneminden başlayarak I. sınıfa geçerler.(VUK md.180)
Bilanço Esasından İşletme Esasından Dönüş İçin;
Bir hesap döneminin iş hacmi belirlenen hadlerden % 20‘yi aşan bir nispette düşük olursa veya Arka arkaya üç dönemin iş hacmi belirlenen hadlere nazaran % 20′ye kadar bir düşüklük gösterirse bu şartların tahakkukunu takip eden hesap döneminden başlayarak, II. sınıfa geçebilirler: (VUK md.179)
İşletme hesabı esası ve Bilanço esasına göre defter tutma ayrımına ilişkin hadler, Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri ile belirlenmektedir.
2021 Yılı için Defter tutma hadleri; 29.12.2020 tarihli ve 31349 (1.) Mükerrer sayılı R.G de yayımlanan 522 Sıra Numaralı VUK Genel Tebliği ile aşağıdaki gibi açıklanmıştır.
1) İŞLETME ESASINDAN BİLANÇODAN ESASINA GEÇİŞ ŞARTLARI:
VUK 177/1. SATIN ALDIKLARI MALLARI OLDUĞU GİBİ VEYA İŞLEDİKTEN SONRA SATAN
2020 Yılı Yıllık Alış tutarı: 300.000 .-TL (%20) fazlası = 360.000 .- TL VEYA
2020 Yılı Yıllık Satış tutarı: 420.000 .- TL (%20) fazlası = 504.000 .- TL nı aşanlar. İşletme esasından Bilanço esasına geçeceklerdir.
VUK 177/2. BİRİNCİ BENTTE YAZILI OLANLARIN DIŞINDAKİ İŞLERLE UĞRAŞANLAR
2020 Yılı Yıllık gayri safi iş hasılatı: 150.000.- TL (%20) fazlası = 180.000 .-TL nı aşanlar. İşletme esasından Bilanço esasına geçeceklerdir.
VUK 177/3. 1 VE 2 NUMARALI BENTLERDE YAZILI İŞLERİN BİRLİKTE YAPANLAR
2020 Yılı İş hasılatının 5 katı ile yıllık satışlarının toplamı: 300.000 TL (%20) fazlası = 360.000 .-TL nı aşanlar. İşletme esasından Bilanço esasına geçeceklerdir.
177/3 GÖRE ÖRNEK AÇIKLAMA:
İş hasılatı: 60.000 x 5 = 300.000.- TL
Yıllık satış tutarı: 220.000.- TL
300.000+220.000= 520.000.-TL Bu tutar (520.000.-TL ) , 420.000 TL (%20) fazlası olan 504.000 .-TL nı
aştığı için Bilanço esasına göre defter tutulacaktır.
2) BİLANÇODAN ESASINDAN İŞLETME ESASINA DÖNÜŞ ŞARTLARI;
177/1. Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan 2020 Yılı Yıllık Alış tutarı: 300.000 .-TL (%20) eksiği = 240.000.-TL VEYA
2020 Yılı Yıllık Satış tutarı: 420.000 .- TL (%20) eksiği = 336.000.- TL altında olanlar Bilanço esasından İşletme esasına geçebilirler.
177/2. Birinci bentte yazılı olanların dışındaki işlerle uğraşanlar
2020 Yılı Yıllık gayri safi iş hasılatı: 150.000.- TL (%20) eksiği = 120.000 -TL nın altında olanlar Bilanço esasından İşletme esasına geçebilirler.
177/3. 1 ve 2 numaralı bentlerde yazılı işlerin birlikte yapanlar
2020 Yılı İş hasılatının 5 katı ile yıllık satışlarının toplamı: 300.000 TL (%20) eksiği = 240.000.-TL altında olanlar Bilanço esasından İşletme esasına geçebilirler.
